زارعیاحتمالا اسم میلگرد خرک را در آرماتوربندی فونداسیون شنیده باشید. آرماتور خرک کاربرد سازه‌ای نداشته و صرفا برای اجرای درست اجزای سازه‌ای به کار برده می‌شود.
برای اجرای فونداسیون ابتدا 10 سانتی‌متر بتن مگر اجرا می‌کنیم. پس از آن اسپیسرها را جایگذاری کرده و میلگردهای تحتانی را روی آن‌ها نصب می‌کنیم. بعد از اجرای مش تحتانی جهت ایجاد فاصله بین میلگردهای تحتانی و فوقانی از یک سری میلگرد به اسم آرماتور خرک استفاده می‌شود.
شکل خرک‌ها به این صورت است که قسمت بالای آن محل قرارگیری آرماتور فوقانی می‌باشد و قسمت پایین آن دو پایه که در جهت‌های مخالف خم شده‌اند وجود دارد که به صورت عمودی روی مش تحتانی فونداسیون قرار داده شده و به وسیله‌ی سیم مفتول فیکس می‌شوند.
کاربرد میلگرد خرک:
همانطور که گفتیم خرک‌ها کاربرد سازه‌ای نداشته و صرفا برای ایجاد فاصله بین آرماتور تحتانی و فوقانی پی استفاده می‌شوند و همچنین یکی دیگر از کاربردهای اجرایی آن اتصال میلگردهای فوقانی به آن‌ها به وسیله‌ی سیم مفتول می‌باشد.
این میلگردها در قسمت‌هایی که میلگرد تقویتی زیاد است، اهمیت بیشتری دارند و باید فواصل خرک‌ها در این محدوده‌ها کم شود.
به این نکته‌ی اجرایی دقت کنید که خرک‌ها به هیچ عنوان نباید روی بتن مگر نصب و جایگزین شوند چرا که ممکن است موقع بتن ریزی در بتن مگر فرو رفته و به خاک زیر پی متصل شده و رطوبت زمین را جذب کنند و به میلگردهای سازه‌ای انتقال دهند و موجب خوردگی و پوسیدگی آن‌ها شوندکه منجر به کم شدن مقاومت سازه می‌گردند. متاسفانه بعضی از مجریان ساختمان به دلیل استفاده‌ی کمتر از اسپیسر این نکته را رعایت نمی‌کنند.
ابعاد میلگرد خرک:
در این‌جا این سوال مطرح می‌شود که قطر، عرض، ارتفاع و فواصل این میلگردها چه میزان است؟
- برای محاسبه‌ی عرض خرک‌ها در فونداسیون نواری باید عرض فونداسیون را منهای دو برابر کاور بتن بکنیم.
- برای محاسبه‌ی ارتفاع خرک‌ها باید ضخامت فونداسیون را منهای کاور بتن بالایی، کاور بتن پایینی، قطر میلگردهای طولی و عرضی فوقانی و قطر میلگرهای عرضی تحتانی بکنیم.
* به این علت در مش تحتانی قطر میلگردهای طولی را در نظر نمی‌گیریم چون در آن آرماتور عرضی زیر آرماتور طولی بوده و پایه‌های خرک در امتداد آرماتورهای طولی روی فونداسیون می‌باشد.
- سایز میلگرد خرک معمولا یک یا دو شماره کمتر از آرماتور فوقانی در نظر گرفته می‌شود. اما بهتر است هم اندازه‌ی قطر آرماتور فوقانی باشد و نباید از 14 میلی‌متر کمتر در نظر گرفته شود.
- حداکثر فاصله‌ی خرک‌ها در فونداسیون باید 1.5 متر باشد.