در صنعت ساخت و ساز مشاهده شده است که بعضی ساختمانها هنگام ساخت به صورت کامل و یا قسمتی از آن فرو میریزد یا ساختمانهای نوسازی که تازه به بهرهبرداری رسیدهاند بدون زلزله، سیل، انفجار و بلاهای طبیعی به یکباره فرو میریزند و خسارتهای غیرقابل جبرانی را به عمل میآورند.
فرو ریختن یکباره ساختمان علتهای متفاوتی دارد:
- ضعیف بودن پیها: ساخت یک پی با مقاومت کافی ممکن است هزینهبر باشد و حتی بخش عظیمی از هزینهی ساختمان را به خود اختصاص دهد ولی از آنجایی که وظیفهی پی انتقال نیروهای ثقلی و جانبی ساختمان به زمین است، یکی از اعضای بسیار مهم سازه میباشد و طراحی و اجرای آن باید بسیار با دقت انجام شود.
برای ساخت پیها دو نکته را باید در نظر گرفت: 1. صلبیت خاک 2. وزن ساختمان
قسمت صلبیت خاک مربوط به آزمایشگاه خاک است که اطلاعات درستی در مورد خاک منطقهی پروژه به ما بدهد و اگر خاک تحمل بارهای وارده را نداشته باشد، دچار نشست شده و باعث فرو ریختن و واژگونی ساختمان میشود.
قسمت وزن ساختمان مربوط به مهندس محاسب سازه میباشد که بارهای مربوط به فونداسیون را درست محاسبه کرده و هنگام طراحی به سازه منتقل کند.
همچنین مهندس ناظر ساختمان باید دقت کند که کارگران مطابق نقشه عمل کرده و سازه در اجرا و طراحی تفاوتی نداشته باشد.
- عدم مقاومت کافی مصالح ساختمانی: چنانچه مصالح یک ساختمان عملا مطابق با اطلاعات مصالحی نباشد که در محاسبات سازه مد نظر گرفته شده، ممکن است باعث فرو ریختن ساختمان شود. پس باید به خرید تیرچهها، میلگردها، بتن آماده، پروفیلهای فلزی و … دقت کافی شده و از کارگاهها و کارخانههای معتبر تهیه شود. همچنین نمونه گیری و انجام آزمایشات استاندارد روی بتن و تست تیرچه بلوکی نیز انجام شود.
- اشتباهات کارگران: در این قسمت مهندس ناظر باید در تمامی مراحل ساخت ساختمان حضور پیدا کند و با دقت بالا نحوهی اتصالات، بتن ریزی و عملآوری آن، کیفیت مصالح و … و همچنین تطبیق اجرای ساختمان با نقشههای سازه را کنترل نماید.
- بیشتر بودن بار وارده از حد انتظار: این مورد مربوط به مهندس محاسب سازه میباشد. او باید در هنگام طراحی تمامی کنترلهای لازم آییننامهای را با بارگذاری استاندارد و دقیق انجام دهد و اگر لازم بود ابعاد تیر و ستونها و مقاومت مصالح را تغییر دهد تا به نتیجهی مطلوب برسد. اگر مهندس محاسب پی با کیفیت و با بارگذاری درستی طراحی کرده باشد ولی اسکلت سازه دوام کافی در برابر بارگذاری نداشته باشد، باز هم ساختمان فرو خواهد ریخت.